Satranç.../Aykut İlker METE

Satranç sporunun tanımını yaptıktan, özerkleşene kadar geçen süreçten ve çocuklar üzerine olan etkilerine kısaca değindikten sonra bu sayımızda satranç takımı ve taşların hareketleri ile ilgili bilgiler vermek istiyorum.

Satın aldığınız satranç takımında taşların boylarının aynı olmamasına dikkat ediniz. Çünkü en uzun boylu taş şah, en kısa boylu taş ise piyondur. Taşları dizdiğimiz altlık güderi, plastik veya ahşap olabilir. Oyuna başlarken satranç tahtasının köşelerindeki beyaz karelerden herhangi biri sağımıza gelecek şekilde altlığı yerleştirmeliyiz. Aldığımız takımda koordinatlar harf ve rakamlarla belirtilmişse yukarıdaki gibi altlığı yerleştirdiğimizde harflerin önümüze gelmesi gerekmektedir. Altlığın ölçüleri de çok önemli, uluslararası standartlara uygun altlığın, bir karesinin kenar uzunluğu en az 5,5 cm en çok 6,5 cm. olmalıdır.

Gelelim satranç taşlarına,

Piyon : (1 Puan değerinde) Geri gidemeyen tek taştır. Beyazda ve siyahta 8’er tane vardır. Bulunduğu dikeyde bir kare hareket eder. Oyunda daha önce hiç oynatmadığımız piyonu bir kez iki kare oynatabiliriz. Çaprazındaki taşları alabilir. Son yataya ulaştığında ise geri gidemediğinden kale, at, fil veya vezire terfi eder. (Yani o piyon, saydığımız taşlardan herhangi birisi ile değiştirilir.)

Kale : (5 Puan değerinde) Bulunduğu dikeyde ve yatayda hareket eder. Beyazda ve siyahta 2’şer tane vardır.

Fil : (3 Puan değerinde) Başlangıçta bulunduğu karenin rengindeki çaprazlarda hareket eder. Beyazda ve siyahta 2’şer tane vardır.

At : (3 Puan değerinde) Sadece at kendi taşlarının ve rakip taşların üzerinden atlayabilir. Harekete başladığı kare ile ulaştığı kare birbirine komşu olmamak şartıyla bir kare düz, bir kare çapraz hareket eder. Beyazda ve siyahta 2’şer tane vardır.

Vezir : (9 Puan değerinde) Kale ve fil gibi hareket eder. Beyazda ve siyahta 1’er tane vardır.

Şah : Her yöne bir kare hareket eder. Beyazda ve siyahta 1’er tane vardır. En çok hata yapılan durum ise şahın alınmasıdır. Satranç sporunda şah kesinlikle alınmaz. Geçen sayımızda belirttiğim gibi oyunu kazanmak için mat yapmalıyız. Bu durum da dahi şah oyunun dışına çıkartılmaz.

Son olarak şunu belirtmek istiyorum, yukarıda yazdığım değerler tamamı ile taş değişimlerinde kullanılmak içindir. Yoksa alınan taşların puanlarının toplamının oyunun sonucuna her hangi bir etkisi yoktur.

BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?

** 1985-1987 yılları arasında Moldova Cumhuriyeti’nin başkenti Kishinev’de yapılan araştırmalarda, satrancın hafıza, hayal gücü, yaratıcı zeka ve ekip çalışmasına yatkınlık üzerinde olumlu etkileri olduğu saptanmıştır.

** 1989-1992 yılları arasında Kanada’nın New Brunswick Eyaletinde 437 tane beşinci sınıf öğrencisinin katıldığı bir çalışma yapılmıştır. Ders yoğunluğuna göre üç gruba ayrılan öğrencilerden, en yoğun satranç dersi alan grubun matematikte problem çözmede daha başarılı olduğu ortaya çıkmıştır. Bu çalışmayla birlikte New Brunswick eyaletinde satranç okullarda ders olarak okutulmaya başlanmıştır.

** 1886 yılında ilk resmi dünya şampiyonluğu maçı yapılmıştır. Zukertot’u +10 =5 -5 (10 galibiyet, 5 beraberlik, 5 yenilgi) sonuçla yenen Steinitz ilk dünya şampiyonu olmuştur.

** 1962 yılında ilk defa satranç olimpiyatına katıldık. (Varna) Aynı yıl Nevzat Süer ve İlhan Onat Uluslararası Usta (IM) olmuşlardır.

** Televizyon dizisi Star Trek'te Kaptan Kirk ve Mr. Spock üç defa satranç maçı yapmıştır. Tüm oyunları Kaptan Kirk kazanmıştır.

SATRANÇLA İLGİLİ LİNKLER :
>>> Satranç ile ilgili birçok bilgiye ulaşabileceğiz bir site :www.satrancokulu.com
>>> Uluslararası Satranç Federasyonu (FIDE)’nun resmi internet sitesi : www.fide.com

>>> TSF İstanbul Saranç İl Temsilciğinin resmi internet adresi : www.istanbul.tsf.org.tr

Satranç sporu ile ilgili soru ve görüşleriniz için eposta adresim :aykutilkermete@gmail.com